نظریۀ سرمایۀ اجتماعی «امامت‌محور» با تکیه بر آموزه‌های شیعه

یکی از موضوعات مهم در جامعه‌شناسی، نقش ایدئولوژی و ارزش‌های دین‌پایه بر نظریه‌های جامعه‌شناختی و پدیده‌های اجتماعی است. نمونة بارز این آموزه‌ها سخن حضرت فاطمه زهرا(س) است مبنی بر اینکه «فجعل الله ... طاعتنا نظاماً للملة و إمامتنا أمانا من الفرقة.»؛ خداوند پیروی از ما اهل بیت را سبب برقراری نظام اجتماعی و رهبری ما را عامل در امان ماندن از تفرقه‌ها قرار داده است. فرضیة مقاله بدین سمت رفته است که این سخن ناظر به «نظریة سرمایة اجتماعی امامت‌پایه» است. زیرا، در این نوشتار نظریة سرمایة اجتماعی به قضایای تعمیم‌یافته در شبکة تعاملی مطلوب اجتماعی تعریف شده است که از یک عنصر قوام‌بخش تعلیلی برخوردار است و این عنصر تعلیلی ولایت‌پذیری جامعه است که موجبات نظام‌بخشی و امنیت روانی و رفتاری را در عالی‌ترین مراتب سرمایة اجتماعی تحقق خواهد بخشید. در این نظریه نوع رابطه میان متغیر امامت و سرمایة اجتماعی از نوع علّی و رویکرد تبیینی است؛ نه آنکه تنها رابطة همبستگی از نوع مستقیم وجود داشته باشد. دلایلی مانند ظهور کلام، قواعد ادبی و لغوی، و همچنین شواهد تاریخی، همگی، دلالت بر وجود رابطه‌ای علّی (نه همبستگی) دارد. روش تحقیق تحلیل محتوا با ابزار فیش است که با رویکرد کتابخانه‌ای گردآوری شده است.